Op enig moment in je leven kun je ziek worden. Als blijkt dat de ziekte zo erg is dat er geen verdere behandeling kan worden gegeven, dan verteld de arts je dat je ‘uitbehandeld’ bent… (een rot woord) Het is een enorme schok als je dat te horen krijgt. Ineens stort je leven in. Erg voor jezelf, maar ook voor je familie, vrienden en alle mensen die van je houden. Wat ga je doen? Dat is voor iedereen anders… Het ligt aan je levenssituatie op dat moment. Hoe oud je bent, of je nog kunt werken of je een gezin hebt die gewoon door moet draaien. Ineens veranderd jouw kijk op het leven. De een steekt zijn kop in het zand, de ander gaat vechten tot het laatst en weer een ander berust erin en maakt nog iets moois van die laatste weken in dit lichaam, hier op aarde.
Zoals mensen voorlichting krijgen over zwangerschap en bevallen, zo zouden mensen ook voorbereid moeten worden op hun sterven. Het hoort nu eenmaal bij het leven. Toch ervaar ik hoe moeilijk mensen het vinden om erover te praten. Er zit nog steeds een taboe op. En mensen zijn soms bang voor het sterven, omdat ze niet weten hoe en wat ze kunnen verwachten. Terwijl het wel bij het leven hoort, niemand ontkomt eraan…
Gedicht van Marrit Verwiel;
Doodgaan,
zou weer doodgewoon moeten worden
even veilig
als geboren worden.
Zoals je tijdens je zwangerschap wilt praten
over het kindje
dat gaat komen
zo zou je dood bespreekbaar
moeten zijn
met je omgeving.
en niet alleen
als je ziek of oud bent
maar juist als je nog fit bent
en bij je volle verstand.
Prachtig gedicht, waarin zij het mooi verwoordt.
Waarom creatief in de laatste levensfase?
Het is een manier om je te uitten. We noemen dat met een deftig woord ‘nonverbale communicatie’ op papier( of op het doek). Ik zal je straks een paar voorbeelden geven. Vaak schieten woorden tekort, hoe fijn is het dan om samen een schilderij of tekening te maken. Dat zijn waardevolle momenten waar je in je (drukke) leven misschien niet eens de tijd voor nam. Samen tekenen… of dat je zelf iets maakt voor je dierbaren, om te geven op het moment dat je voelt dat het einde nadert. Je maakt daarmee als het ware het onzegbare zichtbaar. Vaak wordt het als heilzaam en prettig ervaren. Het is een andere taal om je gevoelens uit te drukken. Vooral als praten erover moeilijk is…
Voor wie?
Voor jezelf, als ontspanning, of juist om iets achter te kunnen laten. Want alles wat we gaan doen heeft een diepere betekenis. In deze fase van je leven gaat het er niet om, hoe mooi iets is, maar om je gevoelens weer te geven. Door middel van kleuren en vormen etc. Alles is bespreekbaar en alles is goed.
Maar ook voor naasten, partners, kinderen, familie of vrienden kan creatieve begeleiding waardevol zijn. Omdat woorden soms tekort schieten. En in een tekening kan je iemand alles geven. Dat paard, die diamanten ring, de vakantie… samen iets creeren kan een brug slaan. Creatief bezig zijn met elkaar werkt verbindend, vaak wordt er ook gelachen! Het voordeel is dat er geen prestaties geleverd hoeven te worden. Alles wat je doet is goed, het gaat om de herinnering…
Juist voor (klein) kinderen kan het helend werken als zij in het afscheid van hun stervende vader, moeder, opa of oma, tante, oom of vriendinnetje meegenomen worden en op hun eigen wijze hun liefde kunnen tonen. Het zelf maken van een cadeau geeft kinderen het gevoel van betekenis te kunnen zijn, wat heel belangrijk is voor de latere verwerking. Soms gaat die tekening zelfs mee in de kist.
Waar moet je aan denken?
Je kunt een schilderij maken, een doosje beschilderen, een hart of een vlinder maken, een tekening of een mandala. Ik laat ter inspiratie alles zien wat er in mijn Kunstmand zit.
Wil je een afspraak met mij maken?
Heb ik je interesse gewekt en wil je een afspraak maken, voor jezelf of iemand uit je omgeving bel me gerust.
Ik wil dit stukje afsluiten met een Boeddhistische uitspraak:
“De kunst is om een balans te vinden tussen de wil om te leven en de bereidheid om te sterven”
Hiermee wordt naar mijn gevoel de kern geraakt van onze worsteling met de dood…
Misschien is het goed om die balans nu al te gaan zoeken en niet op het moment dat je aan de rand van je leven staat.
Bij het schrijven van dit Blog, heb ik me laten inspireren door het blad ‘Drempel’, een speciale uitgave van het landelijk expertisecentrum Sterven.
De boeken van Marie Claire van der Bruggen. (Het sprookje van de dood)
Boeken van Manu Keirse ( Helpen bij verlies en verdriet)
De boeken van Elisabeth Kubler-Ross (De cirkel van het leven)
Door het werken in het Hospice (Hospice de Liefde) en uit mijn eigen praktijk in rouw en verliesverwerking.