Hoe doe je dat, Mindful rouwen? Een van de rituelen die je alleen, samen met familieleden, vrienden of collega’s kunt doen, nadat een dierbare is overleden, is het maken van een Herinneringsschilderij. Nu in Corona-tijd, doe je het alleen, maar straks als het weer mag, is het een mooi ritueel om samen een schilderij (of ieder apart) te maken van de dierbare die is overgegaan, als blijvende herinnering. Mooi moment voor dit ritueel is een paar maanden na het overlijden of op de geboortedag van die persoon. Het weer samenkomen om je op een creatieve manier te uiten is goed voor de verwerking en tevens maak je weer een mooie herinnering.
Durf jij te herinneren? Of ben je er bang voor? Bang voor de emoties die dan weer loskomen? Terwijl dat juist goed is voor de verwerking. Denk, of praat jij er wel eens over met vrienden, familieleden, of collega’s over hoe jij zelf herinnerd zal worden als je dood bent? Hoe jij de geschiedenis in zal gaan? Vaak moeten we hier om lachen … Als jij het durft om herinneringen op te halen aan een dierbaar persoon die niet meer onder ons is, weet dan dat het nooit te laat, of te gek is om hier een schilderij van te maken. Want hij of zij was een deel van jouw leven, die hechte band zal bij de dood niet wegvallen. Als jij ze mist is het goed voor jouw verwerking om hier aandacht aan te schenken. Want jij moet verder met je leven. Het is niet voor niets dat men zegt; ‘Geef je verdriet een plek’. In dit geval kan het maken van een schilderij troostend werken. Tijdens dit creatieve proces komen er herinneringen naar boven die bijdragen aan de aanvaarding. Sommigen zien het maken van dit schilderij als een afsluiting van de periode van rouw om weer verder te kunnen met hun eigen leven. Zo geef je het letterlijk een plek. Een teken aan de wand, als blijvende herinnering van zijn of haar bestaan hier op aarde.
‘Sotto Voce’
Zoveel soorten van verdriet, ik noem ze niet. Maar een, het afstand doen en scheiden.
Niet het snijden doet zo’n pijn, maar het afgesneden zijn!
M. Vasalis
Hoe ziet jouw laatste dag eruit?
Heel ons leven zijn we bezig geweest om onszelf uit te drukken, met hoe we eruit zien, met welk werk we doen, waar we wonen en hoe we ons huis inrichten. Zelfs onze auto is een afspiegeling van wie we waren. Denk ook aan de besteding van onze vrije tijd, met sporten, creativiteit en onze vakanties. Maar hoe zit dat nou met jouw laatste dag hier op aarde? Heb je dat scenario al geschreven of laat je dat aan anderen over. Wij weten allemaal dat je leven hier aarde op een gegeven moment ophoudt, dan zit jouw aardse reis erop, niemand ontkomt hier aan. De dood hoort bij het leven, net als geboren worden… Maar met de dood in het vooruitzicht worden we vaak bang en weten we niet hoe we het allemaal los moeten laten. Iedereen die hiermee te maken krijgt, wordt geconfronteerd met zijn eindigheid. Ook dat is een mooi moment in de eeuwigheid van jouw leven, om een schilderij te maken, als blijvende herinnering. Het enige wat we hier op aarde komen doen, is liefdevolle herinneringen maken. Niet om zoveel mogelijk geld of bezittingen te vergaren. Dat wordt op zo’n moment heel duidelijk.
‘Afscheid nemen’
De reiziger moet gaan
als zijn verlangen naar een nieuwe bestemming
sterker is dan zijn vrees voor vertrek.
Lao Tse
Na het afscheidsritueel, de begrafenis of crematie gaat iedereen ‘doodgewoon’ weer verder met zijn eigen leven. Dan begint pas jouw rouwproces. In het begin kun je er vaak nog met mensen over praten, maar na een paar maanden moet het toch ‘over’ zijn. Je merkt dat mensen een blokje om lopen als ze je aan zien komen voor vrees om wat jij gaat zeggen als zij vragen: hoe het met je gaat… Gek, dat de dood en het rouwen om het verlies van een dierbare in onze huidige samenleving zo weinig aandacht krijgt. Terwijl het juist zo goed is om het aandacht te geven. De dood hoort bij het leven net als geboren worden, daar mag wel over gepraat of gefantaseerd worden, maar over de dood praten…nee, dat doen we liever niet. Dat is helaas nog een taboe.
Mindful rouwen
Mocht je vastlopen in jouw rouwproces, of is er misschien helemaal geen tijd om te rouwen…en ben je ‘sterk’, in de ogen van anderen, of wil je dat ook zijn voor je familieleden, weet dan dat het erbij hoort. Je mag er aandacht aan besteden, je mag huilen, schoppen, slaan. Het hoort er allemaal bij. Het geen aandacht geven breekt je later op. (Stress, Burn-Out) Dat kan morgen zijn of na een paar jaar als je hoort van een ander die is overleden. Dan ineens schiet jij vol… Vaak snap je op zo’n moment niet waar het vandaan komt. Het is onverwerkt verdriet, die er op dat moment uit komt. Om Mindful te kunnen rouwen is het goed om:
* Kaarsjes te branden
* Je af en toe even terugtrekken, tijd voor jezelf nemen
* Er veel over praten
* Altaartje maken met de foto erbij
* Wierook branden
* Terug naar de plek waar dierbare herinneringen liggen
* Kleine tekeningetjes maken die je gedachten stop zetten (zie Creatieve Mindfulness oefeningen)
* Collage maken van je dierbare
* Albelli ‘herinneringen’ boek maken.
* Art-journal maken met alle levensgebeurtenissen/ herinneringen, aan de hand van fotomateriaal en uitspraken om nooit te vergeten..
* Herinneringsschilderij of
* Numerologische Mandala maken.
Verhaal
Ik herinner mij een workshops ( herinneringsschilderij maken) waarbij ik een moeder met haar twee zoons had ontvangen. De oudste zoon een echte puber van 15 jaar zat vol in de weerstand. Ik zag het meteen toen zij binnen kwamen. Zijn moeder had mij ook in het gesprek voorafgaand aan de workshop verteld dat zij zich zorgen maakte over deze zoon. Hij zat maar in zijn kamer, zonderde zich af van vriendjes en ze wist niet hoe zij tot hem door kon dringen. Hij had nog nooit over het verlies van zijn vader gesproken…
De opdracht was om een schilderij te maken van een herinnering die zij aan hun vader (en zij aan haar man) hadden. Ze mochten ook een symbool kiezen of iets anders, alles was goed. Nadat hij eerst liet merken dat hij het stom vond, en een beetje had zitten lummelen ging hij na een gesprek met mij langzamerhand toch schilderen. Toen het klaar was zagen we een grote paraplu met daaronder twee mannen zitten. Het was zijn vader met hem. Ooit jaren geleden had zijn vader hem mee uit vissen genomen. Die dag hadden ze het zo fijn gehad samen, met goede gesprekken, maar ook de rust die van het water uitging en het lachen toen hij de vis niet van het haakje af durfde te halen. Een prachtig verhaal waar zelfs zijn moeder niks van af wist kwam weer tot leven. Deze mooie herinnering, die hij deelde met zijn moeder en zijn broertje was meteen de opening naar meer verhalen. Later hoorde ik van zijn moeder dat zij veel gesproken en gehuild hadden, alledrie, en dat het inmiddels weer goed met hem ging. Hij kon weer verder met zijn eigen leven, weer genieten, iets wat zijn vader ook gewild had! Zo belangrijk kunnen herinneren zijn. Zo zonde als je er in blijft hangen. Je moet door de pijn heen door ze te delen of te uiten. Een van die manieren is om er een schilderij van te maken. Herinneringen zijn goud waard. Doe het op de geboortedag als een ode aan je dierbare die er niet meer is.
Want je weet dat een beeld meer zegt dan 1000 woorden…
En hoe zit dat met jou? Heb jij tijd genomen om te rouwen? En hoe wil jij herinnerd worden? Praat er eens over. Of maak samen met familieleden, vrienden of collega’s een schilderij van een overledene die je dierbaar was als teken van respect, om nooit te vergeten. Ik kijk uit naar je reactie op dit Blog. Met warme groet, Rita
Wil je ook een herinneringsschilderij maken? Klik voor meer info op onderstaande link.